Welke Variac?

[Sytze Fliege]

Hoeveel wil je er hebben...

https://www.marktplaats.nl/q/variac/

[berret]

Als ik iets mag aanraden : zoek zo'n n grijze Philips tweedehands. Misschien moet je dan dat ding even met een stopcontact op een plankje zetten, maar die dingen zitten een stuk beter in elkaar dan die Chinese dingen. Daar heb ik al verscheidene de geest zien geven. Meestal met rookverschijnselen. Ze zijn niet bestand tegen een wat langduriger overbelasting. De oude Philipsen hebben ook een betere, bredere koolborstel intern. De 5 A versie wordt regelmatig aangeboden.

[berret]

Er staat er een te koop in Stramproy. Ziet er niet uit, maar met een schoonmaakbeurt is dat wel te verhelpen. 5A, dus meer dan voldoende.
Bij ophalen even testen met een gloeilamp, als het ding zonder onderbrekingen regelt zou ik het wel weten.

[Regenpak]

Ik zou toch dat ding in Sappemeer doen. Mooi kassie eromheen (qua katten), wandcontactdoossie erop, C14 socket erin, ding aansluiten op 250 V, klaar. Geen geneuzel met knoppen waar je aan moet draaien en als je verkeerd draait de boel aan gort helpt. Het ding is al afgezekerd en dat is met een variakkes meestal niet zo.

Tjerk

[Theo van Wermeskerken]

Toch nog maar even wat algemene info betreffende netspannings problematiek.
Want die is er wel degelijk en zal in de toekomst alleen maar erger worden.
Nu zijn er natuurlijk 2 mogelijke problemen met die spanning : te hoog of te laag.
Forumlid audiovorden had het probleem van een vaak te lage netspanning, vaak omdat dat niet altijd het geval was wat het extra moeilijk maakt om het te kunnen bijsturen.
Ik heb het daar kunnen oplossen mat een instelbare buck-trafo waarmee je de spanning in een paar stappen kunt verhogen.
Dat apparaat heb ik onlangs opnieuw ontworpen en gebouwd en daarmee kan ik dan de inkomende netspanning in stappen van 5 volt verhogen of verlagen in een gebied van zo'n 30 volt.
Nu zijn er een aantal mogelijke opties om de netspanning iets te kunnen bijstellen.
De variac : goede mogelijkheid om de netspanning traploos te kunnen regelen.
Een waarschuwing is op zijn plaats : de mooie en goede oude ronde of zeshoekige Philips typen zijn doorgewikkeld naar een mogelijke uitgangsspanning van 260 volt.
Dat is bij een ingangsspanning van destijds 220 volt, nu met een spanning rond 240 volt kan de uitgangsspanning oplopen tot boven de 300 volt.
Dat was ook een probleem met de variacs die bij de audiolamp gebruikt werden en daar is dat opgelost door de ingangsspanning niet op de 220 tap aan te sluiten maar op de 260 uitgangstap.
Voordeel is dan dat de spanning nooit hoger kan worden dan de ingangsspanning.
Tevens dat het zeer onvriendelijke inschakelgedrag van een dikke ringkern dan veel beter is en dat de soms akelige brom van zo'n ding ook veel minder is.
Meestal zijn die variacs typen met slechts 1 wikkeling : een regelbare autotrafo.
Er zijn typen die er bijna niet van zijn te onderscheiden met 2 wikkelingen : een regelbare scheidingstrafo. Ik heb er een paar onder handen gehad en de meesten hadden bovenop een draagbeugel.
Dat laatste type is eigenlijk voor audio niet erg bruikbaar, om de zelfde reden als een vaste scheidingstrafo dat niet is : je maakt er een zwevend net mee, ideaal om te gebruiken in een klaslokaal laboratorium of operatiekamer van waaruit ik er een heel stel heb gekregen.
Forumlid Evehal heeft zo'n variac en daar heb ik het opgelost door de secundaire en dus regelbare wikkeling als primaire te nemen.
Omdat dat net vrij van aarde is kun je er dus nooit een schok mee krijgen als je 1 van de aansluitingen
aanraakt, ook niet als je gelijktijdig de waterleiding of verwarming zou aanraken : er kan geen stroom lopen.
Lijkt ideaal, maar voor audio vrij waardeloos omdat het niet lekker klinkt.
Geluid gaat wel, maar afbeelding wordt er duidelijk platter mee, minder emotie en ruimtelijkheid.
Bij een kennis heb ik op verzoek eens een scheidingstrafo afgewikkeld tot een spanning van 220 volt omdat hij beschikte over apparatuur die geen mogelijkheid had om een hogere tap in te kunnen stellen.
Hij maakte toen enthousiast melding van een veel rustiger geluid en dat klopte ook wel want het meeste leven was er uit verdwenen.
Er zijn ook nog zgn autotrafo's of verhuistrafo's in omloop die dus ook maar 1 wikkeling hebben en die in principe goed bruikbaar zouden kunnen zijn als ze van de juiste aftakkingen zouden zijn voorzien.
En dat is bijna nooit het geval, ik heb er twee liggen met aftakkingen op 127 volt en 110 volt, destijds gangbare netspanningen in Nederland.
Als je bij een wikkelbedrijf een nieuwe zou laten wikkelen met de juiste aftakkingen zou dat een goede optie zijn.
Probleem bij alle geschetste mogelijkheden blijft dat de netspanning verre van stabiel is en grote schommelingen kent waar je bij het gebruik rekening mee moet houden.
Die schommelingen worden mede veroorzaakt door de vele zonnepanelen die bij felle zon allemaal hun output op het lichtnet spuien.
Als dan 's avonds een straat vol Tesla's aan de lading gaat kan het lichtnet het om de omgekeerde reden weer niet aan.
Problemen zullen dus alleen nog maar groter worden.

[Geen hond]

Pieter heeft zonnepanelen op zijn dak

[Theo van Wermeskerken]

Pieter heeft zonnepanelen op zijn dak

Maar zelfs als hij die niet zou hebben, hebben de buren of de buurt ze wel.
En als de productie maximaal is en de afname minimaal kan de netspanning aardig hoog oplopen.
Omvormers schakelen pas af rond 253 volt.
Ik heb zelf ook zonnepanelen met per paneel een kleine omvormer op het dak.
En als je eens wist hoeveel rotzooi de met name goedkope Chinese omvormers buiten de nuttige spanning produceren..
Een kennis van mij is zendamateur en vele van de voor hem beschikbare banden zijn vaak volledig ongenietbaar met felle zon.
Om die reden en na wat metingen en beraad heb ik mijn panelen laten aansluiten op een andere fase dan die waaruit ik de audioset voedt.
Als je dus maar 1 fase in huis hebt is die keuze er niet.

[BunnY]

Ik moet nu wel zeggen dat de spanning volgens mijn omvormer redelijk constant is. My house, in the middle of my street... is dan ook in een straat IN de stad waar maar weinig zonnepanelen op de daken liggen. In mijn straat/blok tel ik amper (en dan bedoel ik een huis of 5) huizen waar panelen op liggen. Dus de kwestie van overmatig zonnestroom op het net dumpen speelt niet echt, denk ik dan.

Nu is enkel nog de vraag of ik dus een Variac koop of een trafo met een aantal aftappunten die ik in een kastje bouw...

Zoiets dus...

[Geen hond]

Ik zou voor een regelbare optie gaan , dus variac .

[BunnY]

Zo, een variac is aangeschaft. Er stond er een oude niet te ver van mijn deur voor 30 euro dus ik ben die maar gaan halen. Eens kijken of ik de stroomvoorzieningen iets mooier kan maken.



Ik denk dan aan een eurostekker voor stroomtoevoer en misschien een gewoon stopcontact voor de 'stroomuitvoer'. Maar voor een gewoon stopcontact dat je in je huis gebruikt is wat weinig plek denk ik...

[Nicolas]

Mooi ding! Bij mij hangen er stekkers m/v aan snoer aan, soort verlengsnoer met de variac halverwege.

[Theo van Wermeskerken]

Zo, een variac is aangeschaft. Er stond er een oude niet te ver van mijn deur voor 30 euro dus ik ben die maar gaan halen. Eens kijken of ik de stroomvoorzieningen iets mooier kan maken.



Ik denk dan aan een eurostekker voor stroomtoevoer en misschien een gewoon stopcontact voor de 'stroomuitvoer'. Maar voor een gewoon stopcontact dat je in je huis gebruikt is wat weinig plek denk ik...

Let ook bij dit type op : ook deze variac heeft een uitgangsspanning tot 260 volt.
Beter dus even ombouwen zodat er maximaal de ingangsspanning uit kan.

[BunnY]

En hoe bouw ik dat om?

[Theo van Wermeskerken]

En hoe bouw ik dat om?

Draai de variac helemaal naar links.
De aansluiting waar nu de loper tegenaan staat is de nul van het net en blijft dat ook.
Nu draai je helemaal naar rechts en de aansluiting waar de loper dan staat is de 260 volt uitgang en dat wordt de fase van het net.
Die draad haal je van de aansluiting die 20 % eerder dan die 260
op de wikkeling zit.
De netspanning staat nu over de hele wikkeling van de variac en in de uiterst rechtse positie staat nu maximaal de spannig die ook op het net staat.
De procents verdeling bij de knop komt nu ook overeen met de spanning op het net.
De inschakelpiekstroom is nu veel gunstiger, de brom van de trafo is ook minder en de nullaststroom ook.

Ik kan het ook veel simpeler zeggen :  de draad die nu vanaf de netstekker naar de 220 volt aansluiting op 20 % van het einde van de wikkeling
gaat, daar loshalen en verplaatsen naar het einde van de wikkeling, dus de 260 volt aansluiting. Klaar.
Alle andere draden blijven op hun plek.
Wel is het vaak verstandig voor het gemak en de veiligheid om de in en uitgaande bedrading te vervangen door 2 stukken goede stevige
nieuwe kabel van de benodigde lengte en te voorzien van een stevige netstekker en contrastekker of stopcontact.
Er zit vaak oude wiebelige troep aan.

[BunnY]

Wel, ik dacht al dat het zoiets zou zijn inderdaad! Ik ga bekijk het en/of ik maak een mechanische beveiliging (dat de knop gewoon begrensd wordt).

Ik ga ook bekijken of ik er een eenvoudige spanningsmeter kan inbouwen. Maar zit momenteel even met wat andere zorgen (een regenwaterput die niet meer toe kan) dus ik moet kijken waar ik mijn energie in steek (en die regenwaterput is even iets dringender dan een variac/luidspreker).